Risicoregister
In het risicoregister hebben wij alle bekende risico’s in beeld gebracht, beoordeeld en geanalyseerd. Vervolgens geven wij aan hoe wij met het risico willen omgaan in termen van beheersing. De risico’s zijn gekwantificeerd en de risicoscore is bepaald. Per risico geven we het financiële belang aan, vervolgens bepalen wij de kans dat het risico zich daadwerkelijk voordoet, uitgedrukt in een percentage. Hierna hebben wij de risicoscore bepaald door het financieel belang te vermenigvuldigen met de kans.
Klasse-indeling
De gehanteerde klasse-indeling ziet er als volgt uit:
Kans | ||
Klasse | Referentiebeelden | Kwantitatief |
|---|---|---|
1 | Zeer klein (< of 1 keer per 10 jaar). Zeer onwaarschijnlijk, komt niet voor in de branche, voor zover bekend | 1 - 20% |
2 | Klein (1 keer per 5 - 10 jaar). Niet waarschijnlijk maar mogelijk, is binnen andere gemeenten wel eens voorgekomen (in de afgelopen 5 jaar) | 21 - 40% |
3 | Gemiddeld (1 keer per 2 - 5 jaar). Komt zelden voor maar is wel al eens voorgekomen (in de afgelopen 5 jaar) | 41 - 60% |
4 | Groot (1 keer per 1 - 2 jaar). Is verscheidene malen voorgekomen (3x of vaker in de afgelopen 5 jaar) | 61 - 80% |
5 | Zeer groot (1 keer per jaar of >). Komt met enige regelmaat voor (1 of meerdere keren per jaar) | 81 - 100% |
Beheersen van risico’s
In deze fase bepalen wij oplossingen om de benoemde risico’s te beheersen. Het is van belang dat wij ook iets met de risico’s doen. Voor elk risico maken wij een keuze uit de volgende vier maatregelen:
- Beëindigen (B) | Dit houdt in dat wij beleid waar een risico door ontstaat (adviseren te) beëindigen, op een andere manier vorm geven of geen beleid starten dat een risico met zich meebrengt. Ook kunnen wij werkprocessen zodanig invullen, dat we bepaalde risico’s vermijden. |
|---|---|
- Verminderen (V) | Door het risico af te dekken middels een verzekering, een voorziening of een ander budget in de begroting kunnen wij het risico verminderen. Hiermee beperken we dus de gevolgen van een risico. Tevens kan verminderen betekenen, het aanpakken of wegnemen van de oorzaak van het risico. |
- Overdragen (O) | Dit kan door het beleid dat een risico met zich meebrengt, uit te laten voeren door een andere betrokken partij, die daarbij ook de financiële risico’s overneemt. |
- Accepteren (A) | Als wij een risico niet (kunnen) vermijden, verminderen of overdragen accepteren wij het risico en moeten wij de eventuele financiële schade volledig middels de weerstandscapaciteit afdekken. Dit betekent niet dat het risico niet beïnvloedbaar is en dat we het daarom maar moeten accepteren. Het betekent dat wij het risico op dit moment accepteren en niet op één of andere wijze afdekken. Mocht de wens bestaan om het risico in de toekomst anders te beheersen dan moeten we kiezen voor beëindigen, verminderen of overdragen. |
Risico's
Bedragen x €1.000 | |||||
Categorie Onderwerp | Beh. | Fin. Belang | Kans | Risico score | |
€ | Kl. | % | € | ||
Aansprakelijkheid | |||||
Nalatigheid of onrechtmatig handelen | V | 100 | 1 | 5% | 5 |
Wateroverlast | A | 1.000 | 1 | 4% | 40 |
Rechtmatig overheidshandelen | O/V | 75 | 1 | 5% | 4 |
Schadeclaims | A | 1.000 | 1 | 20% | 200 |
Totaal risico's aansprakelijkheid | 2.175 | 249 | |||
Eigendommen | |||||
Eigen risico schadegevallen | V | 25 | 3 | 50% | 13 |
Schade door vandalisme/diefstal (in openb. ruimte) | V | 40 | 3 | 50% | 20 |
Onderhoud gemeentelijke gebouwen en terreinen | A | 500 | 1 | 2% | 10 |
Onderhoud wegen | A | 100 | 1 | 5% | 5 |
Gladheidsbestrijding | A | 80 | 1 | 10% | 8 |
Zwembad | A | 160 | 1 | 3% | 4 |
Niet bereikbare en/of beheerbare rioleringen | A | 60 | 1 | 15% | 9 |
Ruiming explosieven | V | 50 | 1 | 10% | 5 |
Bodemsanering | V | 100 | 2 | 25% | 25 |
Archeologie | V | 25 | 2 | 25% | 6 |
Totaal risico's eigendommen | 1.140 | 105 | |||
Bedrijfsvoering | |||||
Bedrijfsongevallen | V/A | 250 | 1 | 2% | 5 |
Afwezigheid personeel wegens ziekte of anderszins | V | 1.652 | 2 | 25% | 413 |
Vertrek personeel | V | 100 | 1 | 10% | 10 |
ICT | V | 129 | 3 | 50% | 65 |
Informatiebeveiliging en cybercrime | V | 500 | 1 | 5% | 25 |
Totaal risico's bedrijfsvoering | 2.631 | 518 | |||
Financieel | |||||
Open-einde regelingen | |||||
Zwembad | A | 325 | 1 | 5% | 16 |
Doelgroepenvervoer (Wmo-cliënten en leerlingen) | A | 113 | 2 | 25% | 28 |
Wmo begeleiding en Jeugdhulp | A | 3.278 | 3 | 50% | 1.639 |
Hulp bij het huishouden | A | 210 | 3 | 50% | 105 |
Voorzieningen Wmo klassiek | A | 103 | 3 | 50% | 52 |
Beschermd Wonen | V/A | p.m. | 2 | 25% | p.m. |
Af-/toename aantal uitkeringen PW/IOAW/IOAZ | V | 230 | 2 | 25% | 58 |
Toename aanvragen bijzondere bijstand/armoedebestrijding | V | 226 | 2 | 25% | 57 |
Toename aanvragen schuldhulpverlening | A | 54 | 3 | 50% | 27 |
Toename aantal aanvragen bedrijfskredieten Bbz | V | 50 | 3 | 50% | 25 |
Vermindering legesopbrengsten | V | 201 | 2 | 25% | 50 |
Toename bezwaar/kwijtschelding - meer kosten/ | V | 100 | 1 | 5% | 5 |
Lagere opbrengsten OZB, AH en RH door leegstand bedrijfsvastgoed | V/A | 200 | 1 | 5% | 10 |
Verbonden partijen | |||||
GGD | V/A | 235 | 3 | 50% | 118 |
MARN | V/A | 0 | 1 | 5% | 0 |
ODRN | V/A | 126 | 3 | 50% | 63 |
VRGZ | V/A | 47 | 1 | 10% | 5 |
MGR Werkbedrijf en ICT | V/A | 627 | 2 | 25% | 157 |
IBO | V/A | 24 | 3 | 50% | 12 |
Grondexploitatie | |||||
Toerekening apparaatskosten Grex | V | 251 | 1 | 5% | 13 |
Economische risico's en vertraging | V/A | 31 | -1 | -5% | 3 |
Grote projecten | |||||
Toerekenen apparaatskosten aan projecten | V | 754 | 1 | 10% | 75 |
Gemis subsidies a.g.v. uitloop projecten | V | 200 | 1 | 10% | 20 |
Overige financiële risico's | |||||
BTW subsidies sport | A | 0 | 1 | 10% | 0 |
Verduurzamen gemeentelijk vastgoed 2040 energieneutraal | A/V | 5.000 | 1 | 10% | 500 |
Prijsontwikkeling energie | A/V | 500 | 2 | 21% | 105 |
Prijsontwikkelingen investeringen | A/V | 1.974 | 3 | 25% | 494 |
Loonontwikkelingen | A/V | 0 | 3 | 50% | 0 |
Ontwikkeling pensioenpremie | A | p.m. | p.m. | p.m. | p.m. |
Prijsontwikkelingen exploitatie | V | p.m. | p.m. | p.m. | p.m. |
Algemene uitkering | A/V | 1.854 | 2 | 25% | 464 |
Renterisico | A | p.m. | p.m. | p.m. | p.m. |
Beleggingen - dividend | A | 343 | 1 | 15% | 51 |
Decentralisatie Rijkstaken | A | p.m. | p.m. | p.m. | p.m. |
Bezwaarschriften | V | 5 | 4 | 80% | 4 |
Garanties en borgstellingen | A | 162.542 | 1 | 1% | 813 |
Hypotheken personeel | V/B | 100 | 1 | 2% | 2 |
Wachtgeld/pensioenen bestuurders | V | 30 | 1 | 10% | 3 |
Arbeidsongeschiktheid en overlijden bestuurders | A | 5.000 | 1 | 1% | 50 |
Eigendommenadministratie gemeentelijke gronden | V | 25 | 1 | 2% | 1 |
Totaal risico's financieel | 184.758 | 5.025 | |||
Totaal risico's | 190.704 | 5.897 | |||
Hieronder volgt een toelichting op de risico's met een risicoscore boven de € 100.000.
Schadeclaims
De gemeente loopt altijd het risico op schadeclaims. Over het algemeen zijn dit langlopende procedures waarvan de risico's moeilijk in te schatten zijn. Daarom is hiervoor in de exploitatie geen raming opgenomen. Om de risico's toch mee te kunnen nemen in deze paragraaf, zijn we uitgegaan van een totaalbedrag van € 1 miljoen met een kans van 20%.
Afwezigheid van personeel wegens ziekte of anderszins
Kennis en kunde zijn (tijdelijk) niet beschikbaar waardoor de kwaliteit van de organisatie en de door de organisatie geleverde producten lager worden. Uitgangspunt bij ziekteverzuim is een interne oplossing en geen externe inhuur, afhankelijk van de duur van de afwezigheid en taak. Totstandkoming inschatting: loonsom € 24.043.484 x 6,87% (bron: loonsom begroot 2025; ziekteverzuimpercentage over 2023) = € 1.651.787.
Wmo begeleiding en Jeugdhulp
De ramingen 2025 voor jeugdhulp zijn heel strak. Hier zit een risico in, als we kijken nar de realisatie van 2024. Steeds meer geld uitgeven aan jeugdhulp is echter onhoudbaar. Daarom moeten we de komende tijd gebruiken om goed voorliggend aanbod te realiseren. Als dat er is, kunnen we budgetplafonds instellen. Ook gaan we werken met een POH-jeugd (PraktijkOndesteuner Huisarts). We verwachten hiervan een positief financieel effect. Niettemin blijft er onzekerheid bestaan vanwege de transformatie naar kleinschalige voorzieningen en aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt en de CAO- stijging van de afgelopen jaren. De hervormingsagenda jeugd moet leiden tot maatregelen die de kosten van jeugdhulp beperken vanaf 2025. Het is onduidelijk wat dit (financieel) voor ons betekent. We schatten het risico in op 20% van € 16.389.000 en de kans hierop op 50%.
Voor de Wmo hebben we de kosten zo realistisch mogelijk ingeschat. We lopen het risico dat de aanvragen en de duur van de zorg nog meer toenemen.
Hulp bij het huishouden
De tarieven voor hulp bij het huishouden zijn onderbouwd en reëel. De kosten ramen we € 4,2 mln voor 2025. Hierbij is rekening gehouden met recente CAO wijzigingen en een toename van aanvragen met 5%. Er is onzekerheid over de tarieven (cao-onderhandelingen begin 2025 en nieuwe contracten per juni 2025) en onzekerheid of we gaan inlopen op achterblijvende bestedingen door meer aanbieders in contract (beter kunnen voldoen aan alle vraag). Het risico dat de kosten verder toenemen ramen we op 5% van € 4,2 mln. De kans hierop schatten we in op 50%.
GGD
In de begroting 2025 GGD is rekening gehouden met een gemeentelijke bijdrage. We lopen het risico dat het begrotingsbudget van de GGD niet toereikend is. We schatten het risico in op 10% en de kans hierop op 50%.
MGR Werkbedrijf en ICT
De risico's van het werkbedrijf zijn berekend in de begroting van het werkbedrijf. Aangezien het werkbedrijf geen algemene reserve mag aanhouden, moet elke gemeente haar risicodeel in de begroting opnemen. De risico schat de MGR in op € 5,852 mln. Ons aandeel bedraagt daarin ongeveer 11% (begroting 2025 MGR).
Verduurzamen gemeentelijk vastgoed 2040 energieneutraal
Een 0 meting wordt uitgevoerd, aan de hand daarvan worden de kosten berekend. Het benodigde bedrag is nog niet bekend, uitvoering kan leiden tot extra huisvestigingskosten. Risico is ingeschat op €500.000.
Prijsontwikkeling energie
Met betrekking tot de kosten voor energie bestaat een afhankelijkheid van de energieleverancier in combinatie met mogelijke prijsverhogingen. Het risicobedrag is ingeschat op €105.000.
Prijsontwikkelingen investeringen
In het Meerjareninvesteringsplan van de begroting 2025 is voor de periode 2025-2028 een investering van € 48,4 miljoen opgenomen. Dit bedrag is gebaseerd op de laatst bekende prijsgegevens. We ontvangen geregeld signalen dat de prijzen blijven stijgen door onder meer tekort van materialen en grote vraag naar materialen. Ook werken de stijgingen van lonen en energiekosten nog steeds door in de prijzen. De kapitaallasten bedragen in 2028 bijna € 2 miljoen. We schatten het risico in op 20% van deze kapitaallasten.
Algemene uitkering
In de begroting 2025 is de meicirculaire 2024 de basis voor de berekening van de algemene uitkering. We hebben de WOZ-waardes bijgesteld volgens de overzichten van Munitax tot en met 1 juli 2024 en deze waardes geïndexeerd.
Het rijk heeft het accres voor wat het volumedeel voor de jaren 2022 tot en met 2025 bevroren. Dit betekent dat de algemene uitkering niet meer onderhevig is aan de schommelingen van de rijksuitgaven. Voor de loon- en prijsontwikkeling vindt wel bijstelling van de algemene uitkering plaats. We lopen het risico dat deze bijstelling niet toereikend is. Na 2025 is er sprake van een financieel ravijn omdat de aanvullende middelen uit het Regeerakkoord tot 2026 lopen. De opschalingskorting die tot 2026 bevroren was, is vanaf 2026 afgeschaft.
Overschotten (of tekorten) uit het BTW-Compensatiefonds (BCF) worden toegevoegd (of onttrokken) aan de algemene uitkering. Het is toegestaan om het overschot van 2023 vanaf 2025 structureel op te nemen, maar dit is onzeker. Wij ramen daarom het overschot op basis van de gerealiseerde overschotten 2021-2023. Dit is conform het advies van het ministerie van BZK.
Vooralsnog schatten we het totale risico met betrekking tot de algemene uitkering in op 2,5% van € 74,1 mln is € 1,854 mln. De kans hierop is 25%.
Garanties en borgstellingen
De gemeente staat garant voor aan enkele verenigingen en stichtingen verstrekte geldleningen (€ 2.166.718) en is achtervang voor leningen aangegaan door woningcorporaties (€ 160.374.862). Voor deze laatste leningen staat het WSW garant. Gezien de ervaringen en de regelgeving hierover lopen we op dit terrein nauwelijks risico. Per 1 augustus 2021 is de nieuwe generieke achtervangovereenkomst van toepassing. Hierdoor is het risico dat het WSW een beroep moet doen op de gemeentelijke achtervang nog verder beperkt.